Badania profilaktyczne, które musisz wykonać !!!

Dzień Kobiet.. obchodzimy te święto 8 marca. Panowie często zastanawiają się co podarować ukochanej kobiecie, a może samy powinnyśmy kupować sobie prezenty i doceniać, że jesteśmy wystarczające. Ale tak naprawdę najlepszym prezentem, jaki możemy same sobie sprawić – i to nie tylko z tej okazji – są regularne badania profilaktyczne. Spędzamy sporo czasu na fotelach w gabinetach u naszych kosmetyczek i fryzjerek, warto jednak poświęcić także chwilę swojemu zdrowiu, szczególnie, że większość badań, które powinna wykonywać kobieta jest refundowana i możemy spokojnie wykonać je w ramach programów profilaktycznych opłacanych przez NFZ.

Podstawowe badania profilaktyczne.
Jednym z podstawowych badań, jakie powinnyśmy niezależnie od wieku wykonywać co roku jest morfologia wraz z oznaczeniem OB, stężenia glukozy we krwi oraz badanie moczu. Jest to proste i szybkie badanie, które pomaga w diagnostyce wielu chorób, a które zlecić może nasz lekarz rodzinny, często jest również włączone do pakietu medycznego oferowanego przez pracodawcę. Morfologia często pozwala wykryć niedokrwistość (anemię), ale i toczącą się infekcję. Musimy pamiętać, aby na badanie krwi zgłosić się na czczo (około 12 godzin po ostatnim posiłku), a przed pobraniem odpocząć w poczekalni około pół godziny. Przy okazji badania warto określić poziom glukozy we krwi. Prawidłowa wartość na czczo to 70-99 mg/dl.

Kolejnym podstawowym badanem, które powinno znaleźć się w naszym corocznym kalendarzu jest badanie ginekologiczne. Wizyta powinna objąć wywiad, badanie przez lekarza, badanie piersi oraz USG dopochwowe, które powinno być zlecone raz na rok-dwa
lata. Oprócz tego w czasie wizyty można wykonać jedno z najważniejszych badań, które pozwala wykryć raka szyjki macicy we wczesnym (wyleczalnym) stadium – cytologię. W Polsce prowadzony jest program przesiewowy, dzięki któremu kobiety w wieku 25-59 lat mogą skorzystać z bezpłatnego badania cytologicznego raz na 3 lata (kobiety obciążone czynnikami ryzyka – raz na 12 miesięcy). Badanie można wykonać w każdej poradni położniczo-ginekologicznej, która ma podpisaną umowę z NFZ oraz w wybranych poradniach POZ, które które podpisały umowę na świadczenia położnej POZ w Programie profilaktyki raka szyjki macicy. Wyniki cytologii podaje się obecnie w dwóch skalach: pięciostopniowej skali Papanicolau, która ocenia stan szyjki macicy i ewentualne zmiany we wczesnym stadium oraz systemie Bethesda, który opisuje dokładniej stwierdzone zmiany (czy cytologia jest prawidłowa, czy istnieje stan zapalny, czy też wynik jest nieprawidłowy). Wyżej wspomniałam o tym, że w czasie badania ginekologicznego lekarz powinien zbadać również piersi. Jednak nie możemy zapominać o prostym i szybkim badaniu, które możemy wykonać sobie same i to we własnej łazience – a mianowicie samobadaniu piersi. Najlepiej badanie zrobić przed lustrem lub pod prysznicem. Podnieś ręce i sprawdź, czy skóra nie zmienia swojej barwy, nie jest napięta lub pomarszczona. Następnie połóż ręce na biodrach i obserwuj to samo. Ściśnij brodawkę i sprawdź, czy nie wydziela się z niej żaden płyn. W kolejnym etapie załóż lewą rękę za głową, a prawą dokładnie sprawdzaj kolistymi ruchami trzema środkowymi palcami lewą pierś, powtórz to samo z drugą piersią. Ze względu na wahania hormonalne badania piersi najlepiej wykonywać kilka dni po miesiączce, około 6.-9. dnia cyklu. Kobietom po 25 roku życia zaleca się wykonanie raz do roku USG piersi. Badanie USG jest łatwo dostępne i nieinwazyjne, pomaga wykryć zmiany we wczesnym stadium. Po 50 roku życia natomiast zalecana jest mammografia. W Polsce istnieje program profilaktyki raka piersi, w ramach którego pacjentki między 50 a 69 rokiem życia mogą wykonać to badanie raz na dwa lata (przy czynnikach ryzyka, np. chorobie w rodzinie lub mutacji w obrębie genów BRCA1 lub/i BRCA2 – raz na rok). Mammografia to badanie, które dzięki zdjęciom rentgenowskim pomaga wykryć raka piersi we wczesnym stadium rozwoju. W czasie badania wykonuje się dwa zdjęcia każdej piersi. Mammografię można wykonać w poradni stacjonarnej albo w mammobusie – aktualny harmonogram postoju mammobusów znajdziecie na tej stronie:
https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/mammobusy/ Poza tym co kilka lat warto wykonać USG jamy brzusznej oraz sprawdzić u
dermatologa swoje znamiona.

Podstawowe badania profilaktyczne u mężczyzn.                                                                                                                                                                                                                              Nie możemy także zapomnieć o panach :) Mężczyźni również powinni regularnie się badać – raz w miesiącu przeprowadzać samobadanie jąder, raz na 3 lata zbadać je u lekarza, a jeśli są w grupie ryzyka chorób prostaty – poddać się badaniu proktologicznemu. Po 50. roku życia natomiast poza tymi badaniami panowie powinni raz do roku oznaczyć antygen PSA, który pozwala zdiagnozować łagodny przerost gruczołu krokowego, ale i raka prostaty. Przypomnijmy o tym badaniu naszym partnerom, ojcom, teściom – skierowanie na nie (to badanie z krwi) może wypisać lekarz rodzinny.

Wydaje się, że jest tego sporo, ale tak naprawdę większość z tych badań można wykonać w ciągu 2-3 dni w roku. To naprawdę niewiele w porównaniu z tym, ile możemy zyskać :) Dziewczyny, jeśli od któregoś z tych badań minął już u was dłuższy czas – łapcie za telefon i umawiajcie się – spokój ducha jest bezcenny!

Opracowano na podstawie:

• https://www.gov.pl/web/zdrowie/program-profilaktyki-raka-szyjki-macicy-cytologia-
• https://www.gov.pl/web/zdrowie/program-profilaktyki-raka-piersi-mammografia-
• https://pacjent.gov.pl/programy-profilaktyczne
• https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/programy-profilaktyczne/
• https://hematoonkologia.pl/informacje-dla-chorych/materialy-ogolne/id/3692-morfologia-krwi-obwodowej-interpretacja-wyniku
• https://www.zwrotnikraka.pl/kalendarz-badan-profilaktycznych-kobieta-mezczyzna/
• https://federa.org.pl/zdrowie/profilaktyka/
• https://www.zwrotnikraka.pl/cytologia/
• https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/mammobusy/